Değerli kardeşimiz

Cezbe aklı baştan alan bir hâl olduğundan meczuplar ömür boyu kendi­lerinden tamamen veya kısmen geçmiş bir durumda yaşarlar. Günlük işlerini yö­netip düzenleyemedikleri gibi dinî emir ve yasaklara zahiren tam olarak riayet et­mezler. Dinî yükümlülüğe temel oluştu­ran aklî dengeye tam anlamıyla sahip ol­madıklarından dinin emir ve yasaklanyla da yükümlü sayılmayan meczuplara me'hûz (kendinden alınmış) meslûb (akıldan soyulmuş) ma'tûh (bunak) mağlüb (ye­nilmiş) vâlih (çılgın) behlûl (sâf) dîvâne ve mecnûn gibi unvanlar da verilir.

İbn Haldun meczupların bir bakıma delilere benzedikleri halde velayet makamında bulunduklarını ve sıddîkların hal­lerine sahip olduklarını belirttikten sonra fıkıh âlimlerinin onların veliliğini kabul et­mediğini ancak bunun yanlış bir hüküm olduğunu zira ibadetin veliliğin mutlak şartı olmadığını Allah'ın veliliği dilediğine lütfettiğini söyler. Ona göre meczuplar şeri hükümlere tam anlamıyla uygun ol­masa da ibadet ederler. Doğuştan saftır­lar kendilerine göre iyi işlerin yapılması­nı teşvik eder kötü işleri engeller hiçbir kayıt altında bulunmadıklarından bazan gaybdan haber verirler.

Hücvîrî mec­zupların kulluk görevlerini yerine getir­mekten azat edildiklerini ileri sürer. Takıyyüddin İbn Teymiyye de güçlü bir sevgi ve zikir sebebiyle içine aşk ateşi düştüğü için aklı başından giden kişinin söz ve hallerinde mazur ol­duğunu bu durumda iken söylediği sözler ve davranışları sebebiyle kınanamayacağını Allah'ın meczuplara akıl ve hâl verdi­ğini sonra akıllarını başlarından alıp on­ları cezbe halinde bıraktığını dinin emir ve yasaklarına uymaktan da muaf tuttu­ğunu söyler.

(bk. Diyanet İslam Absiklopedisi Meczup Md.)

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi