Değerli kardeşimiz

Cenab-ı Hak zekâtın kimlere verileceğini bizzat kendisi Kitab'ında belirtmiştir:

«Sadaka (fakir ve muhtaçlara temlik edilmek üzere maldan çı­karılan zekât) lar Allah tarafından konulmuş bir farz olarak fakir­lere yoksullara (zekât toplamak üzere görevlendirilen) memura kalpleri (İslâmiyet'e) ısındırılmak istenenlere kölelere esirlere borç­lulara Allah yolunda (savaşanlara) ve yolda kalmışlaradır. Allah bilendir ve hikmet sahibidir.» [Tevbe 9/60)

Önemli olan bu sekiz sınıfın ihtiyacını karşılamaktır. Elbetteki bir ülkede bu sekiz sınıfı bir arada bulmak mümkün değildir. Bu ba­kımdan İslâm zekâtın mutlaka bu sekiz sınıf arasında taksim edil­mesini emretmemiş belki bunlardan ihtiyaç sahipleri tesbit edildi­ğinde verilmesini tavsiye etmiştir. Bu ihtiyaç sahibi bir tek sınıf da olabilir.[1]

Bir sınıftan tek bir şahsa vermekle de zekât ödenmiş sayılır. Çünkü farz yerini bulmuştur. [2] Ne var ki bir memlekette belir­tilen sekiz sınıftan birkaçı mevcutsa hepsini gözetmek daha uygun olur. Ancak verilen zekât nisab miktarından az ise onu bir kişiye vermek daha faziletlidir. Çünkü zekâttan maksat bir bakıma fakirin ihtiya­cını karşılamaktır. Verilen zekât bir fakirin ihtiyacını karşılayacak nisbette ise o takdirde bir kişiye vermek daha uygun sayılmıştır. [3]

Nisab miktarını bulan zekâtı yalnız bir fakire vermek ise tenzihen mekruhtur. Ama verildiği takdirde bu geçerlidir.[4] Ancak zekâta muhtaç bulunan kimse borçlu bulunursa borç miktarı da nisab miktarını birkaç kat aşıyorsa o takdirde onu hem borcundan kurtarmak hem de bazı ihtiyaçlarını karşılayacak nisbette zekât vermek de hiçbir kerahet yoktur.

Bunun gibi kalabalık nüfusa sahip fakir bir aileye verilecek ze­kât nisab miktarının çok üstünde olabilir. Şöyle ki verilen zekât o âilenin fertleri arasında taksim edildiği takdirde her birlerine nisab miktarından az bir nisbet düşüyorsa bir sakıncası olmaz.[5]

Dipnotlar:

1. El-Hidâye - Merğinani - Fetâvâ-yi Hindiyye - İbn Abidin.
2. Fethü'l-Kadîr Kemal İbn Hümam.
3. Ez-Zahidi Fetâvâyi Hindiyye.
4. El-Hidâye Merğinani.
5. Fetâvâ-yi Kaadıhan Fetâvâ-yi Hindiyye.

(Celal Yıldırım Kanaklarıyla İslam Fıkhı Uysal Kitabevi: II/169-170)

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi